Mối quan hệ khắng khít giữa hệ thần kinh và da.
Chúng tôi tin rằng, kết hợp một lối sống hạnh phúc, chế độ dinh dưỡng tốt cùng sản phẩm chăm sóc da khoa học thì ai cũng xứng đáng và hiển nhiên sở hữu một làn da như mong ước.
Mối quan hệ khắng khít giữa hệ thần kinh và da.
Da – một hệ thống giám sát các thay đổi của môi trường (nhiệt độ, độ ẩm,…) và nhận thức về môi trường (giới hạn cơ thể, xúc giác,…) – tạo ra các kích thích, rồi thông qua các chất trung gian (ví dụ như chất dẫn truyền thần kinh) để truyền đến hệ thần kinh.
Và ngược lại, từ tận tuỷ sống, các dây thần kinh nhạy cảm (hoặc dây thần kinh thực vật) điều chỉnh quá trình điều nhiệt, điều tiết bã nhờn hay là tạo các hắc tố (melanin),…
Việc giải phóng các chất trung gian thần kinh có thể được gây ra bởi các kích thích vật lý, hoá học hoặc thậm chí là cảm xúc! Các chất trung gian thần kinh đó như một vị sứ giả hoá học, trao đổi thông tin 2 chiều giữa hệ thần kinh và da.
Hay, cũng có thể hiểu rằng, có rất nhiều cảm xúc của chúng ta được cảm nhận ở cấp độ da như sợ hãi, căng thẳng và hạnh phúc – được biểu hiện ở làn da tái nhợt (co mạch), đổ mổ hôi, nổi da gà, dựng tóc gáy, đỏ mặt (giãn mạch) hoặc nét rạng rỡ.
Trong số khoảng 200 chất dẫn truyền thần kinh được biết đến hiện nay thì có đến tầm 25 chất đã được tìm thấy trên da lận, ví dụ: neuropeptide như substance P, CGRP, bradykinins; neurohormone như MSH, ACTH; và catecholamines, endorphins,… Các chất dẫn truyền này tác động mạnh mẽ, rõ rệt đến các tế bào da. Như là substance P sẽ có thể tăng tổng hợp interleukin 1 α và β, interleukin 8, TNF-α để kích hoạt các tế bào sừng keratinocyte. Rộng hơn nữa, các tế bào sừng, tế bào Langerhans, tế bào hắc tố, tế bào nội mô, nguyên bào sợi hay các tế bào da khác cũng như hệ thống miễn dịch đều được điều chỉnh, kiểm soát bởi các dây thần kinh và ngược lại.
Tóm lại, da và hệ thần kinh có mối quan hệ chặt chẽ, hai chiều, tạo nên một hệ thống thần kinh – da – nội tiết (NICE). Điều này có ý nghĩa gì? Phải chăng có một gợi ý rằng nếu chúng ta can thiệp vào hệ thần kinh thì từ đó cũng có thể dẫn để sự thay đổi trên bề mặt da của chúng ta?
Đúng vậy, với gợi ý này, một hướng đi hoàn toàn mới và đột phá của ngành chăm sóc da đã ra đời: Mỹ phẩm thần kinh - Neuro-cosmetic.
Trên hình là sơ đồ minh hoạ cho con đường mà stress đã tác động đến da của chúng ta như thế nào.
Stress được định nghĩa là phản ứng của cơ thể đối với một loạt các yếu tố bên ngoài và tâm lý làm rối loạn cân bằng nội môi. Những yếu tố này có thể là tia UV, ánh sáng xanh, ô nhiễm không khí, thiếu ngủ, áp lực công việc, mạng xã hội, các mối quan hệ,…
Da và não của chúng ta liên lạc với nhau để phối hợp phản hồi các tín hiệu “nguy hiểm” bên ngoài và bên trong bởi các cytokine, chemokine, chất dẫn truyền thần kinh (neurotransmitter) và hormone thần kinh (neurohormone).
Khi stress xảy ra, yếu tố nhân kappa B (Nuclear Factor-kappa B | NF-kB) hoạt động, đây là một yếu tố sao mã thiết yếu kiểm soát quá trình biểu hiện gene mã hoá của các cytokines, chemokines và kiểm soát sự sống của tế bào. Lúc này, hàng loạt phản ứng tạo cytokines, chemokines, iNOS (inducible nitrogen oxide synthase) hoạt động, dẫn đến tình trạng viêm da - khiến da trở nên đỏ, mất nước và xỉn, mất độ sáng, độ rạng rỡ.
Xét thêm một yếu tố quan trọng nữa là cortisol, khi stress, sự giải phóng cortisol được trung gian bởi não thông qua trục vùng dưới đồi-tuyến yên-tuyến thượng thận. Do nguồn gốc của da và não là giống nhau nên các tế bào da cũng có khả năng sản xuất cortisol nếu bị kích thích bởi các yếu tố stress bên ngoài.
Khi ấy, enzyme 11β-hydroxysteroid dehydrogenase loại 1 (11β-HSD1) chuyển đổi cortisone không hoạt động thành cortisol hoạt tính sinh học và kết quả là trong điều kiện stress, mức độ cortisol trong da tăng lên, khiến collagen bị teo và giảm sự phát triển của tế bào. Ở da lão hóa và tiếp xúc với tia cực tím, việc sản xuất cortisol rõ rệt hơn do mức 11β-HSD1 được điều chỉnh tăng. Mọi người càng cảm thấy stress, mức độ cortisol của họ càng tăng, thời điểm này các dấu hiệu stress có thể nhìn thấy thể hiện trên da.
Nói chung, cortisol ảnh hưởng đến da rất nhiều:
- Tăng lượng đường trong máu, thúc đẩy quá trình glycat hoá trong da, làm hỏng collagen và elastin. Kết quả là, quá trình lão hóa lâu dài và mất khả năng phục hồi hoàn toàn của da được đẩy nhanh;
- Do tác dụng dị hóa mạnh mẽ của cortisol, sự thoái hóa protein ở da xảy ra;
- Khô da do giảm sản xuất axit hyaluronic, đồng thời gia tăng mất nước qua biểu bì (TEWL);
- Nếp nhăn tăng lên, làm mỏng da, giảm độ đàn hồi và giảm chức năng hàng rào bảo vệ da.
Ngoài ra, một số nghiên cứu còn cho thấy căng thẳng tâm lý khiến việc sửa chữa hàng rào bảo vệ da kém hiệu quả hơn. Hơn nữa, nồng độ cortisol tăng cao có thể phá vỡ sự gắn kết biểu bì.
Nếu tiếp xúc với stress kéo dài, các tế bào da không ngừng sản xuất cortisol, sự cân bằng nội môi bị phá vỡ, gây viêm nhiễm ở da và khiến da trông mệt mỏi rõ rệt. Chỉ khi một cơ chế phản hồi được thiết lập, cơ thể mới trở lại trạng thái sinh lý bình thường, các hormone căng thẳng như cortisol và hậu quả của nó gây ra được loại bỏ, khôi phục cân bằng nội môi => Đây chính là hướng đi mà neuro-cosmetic tiếp cận để xử lý.
Trong nhiều giải pháp, việc sử dụng Biphenyl Azepanyl Methanone là một thử nghiệm đang được M’Lalin thực hiện. Việc sử dụng hoạt chất này giúp ức chế 11β-HSD1, do đó, cortisone sẽ không bị chuyển thành cortisol, đảm bảo cân bằng nội môi. Từ đó giảm thiểu các tác hại của stress lên da.
Neuro-cosmetic tại M'lalin
Các nghiên cứu liên quan đến Neuro-cosmetic đã được thực hiện tại M’ từ lâu, cũng như đã ứng dụng kha khá vào các sản phẩm hiện tại.
Cho những ai chưa rõ thì nói một cách ngắn gọn: Neuro-cosmetic là một lĩnh vực của mỹ phẩm sử dụng công nghệ và nhận thức về hệ thần kinh để cải thiện chất lượng và hiệu quả của các sản phẩm làm đẹp. Các sản phẩm neuro-cosmetic tương tác với hệ thống thần kinh của cơ thể và có thể ảnh hưởng đến cảm giác, tình trạng da, và trạng thái tâm lý của người dùng để mang lại kết quả tốt hơn và trải nghiệm cá nhân hơn trong việc chăm sóc da và làm đẹp.
Cụ thể hơn, nghiên cứu neuro-cosmetic chủ yếu tập trung vào các thành phần có cấu trúc tương đồng với các chất trung gian thần kinh nội sinh (endogenous neuromediators). Do đó, khi xây dựng một công thức neuro-cosmetic, người nghiên cứu sẽ xem xét các tế bào da có các thụ thể (receptors) liên kết các chất dẫn truyền thần kinh (neurotransmitters) để điều chỉnh chức năng của chúng, đồng thời áp dụng các kiến thức về cơ chế kết nối giữa da và não để lựa chọn các thành phần chức năng có thể tương tác với cả hai hệ thống, thu được kết quả như mong muốn ban đầu. Ví dụ như chúng ta hoàn toàn có thể tác động đến các cụm thần kinh nhạy cảm với nhiệt, đau, ngứa,… để điều chỉnh phản ứng của não bộ với các tác động đó.
Các sản phẩm Premium của bộ Green Ageing All New (đang thử nghiệm) là những đại diện được tích hợp hàm lượng công nghệ cao nhất từ trước đến giờ của M'Lalin.
Hiển nhiên, các thành phần neuro-cosmetic cũng không thể vắng mặt trong các sản phẩm này.
Các cơ chế/ứng dụng của neuro-cosmetic hiện nay:
- Tác động trực tiếp lên đầu mút thần kinh tại da (điều chỉnh việc giải phóng chất dẫn truyền thần kinh). Tiêu biểu của cơ chế này là các peptide khuyến khích việc thư giãn cơ mặt để làm mịn nếp nhăn biểu hiện. Đây cũng là một trong những ứng dụng đầu tiên của neuro-cosmetic trên thị trường. Đại diện nổi bật là 𝐀𝐜𝐞𝐭𝐲𝐥 𝐇𝐞𝐱𝐚𝐩𝐞𝐩𝐭𝐢𝐝𝐞-𝟖 trong M.E – loại peptide tác động đồng thời lên cả 2 cơ chế pre- và post-synaptic để ngăn chặn nếp nhăn.
Ví dụ khác chính là các peptide ức chế tế bào thần kinh, làm cho làn da quá nhạy cảm ít phản ứng hơn trước các kích thích của môi trường (nhiệt độ, độ ẩm không khí, khói bụi,…). Các peptide này thường được dùng trong các sản phẩm làm dịu, giảm kích ứng.
Trong M.E, 𝐀𝐜𝐞𝐭𝐲𝐥 𝐓𝐞𝐭𝐫𝐚𝐩𝐞𝐩𝐭𝐢𝐝𝐞-𝟒𝟎 chính là thành phần tác động làm giảm giải phóng các interleukins (IL-6 và IL-8) do peptide 37-amino-acid (LL-37) gây ra. Ngoài ra, một số thành phần tương tự cũng được dùng trong kem giảm kích ứng trong lab của M’ đang thử nghiệm (ủa, cái này có gọi là spoil hông ta!?)
- Điều chỉnh chức năng của các tế bào không phải thần kinh như các phân tử chủ vận/đối kháng (agonist/antagonist) của các thụ thể neuropeptide hoặc các bộ điều biến chất dẫn truyền thần kinh. Ví dụ như dipeptide Pro-Ile (proline-isoleucine) hoạt động như một chất chủ vận/đối kháng từng phần đối với tín hiệu FGFR, có tính đặc hiệu của thụ thể tương tự như FGF18, từ đó có thể điều chỉnh sinh lý da, kích thích mọc tóc và chữa lành vết thương. Các thành phần 𝐎𝐥𝐢𝐠𝐨𝐩𝐞𝐩𝐭𝐢𝐝𝐞 và 𝐏𝐨𝐥𝐲𝐩𝐞𝐩𝐭𝐢𝐝𝐞 trong M.O.M cũng có cơ chế hoạt động kiểu như vậy nhằm điều chỉnh sinh lý da và kích thích chữa lành, gia tăng nguyên bào sợi,…
- Ngoài các thành phần tác động lên thần kinh để điều chỉnh các hoạt động sinh lý da, thì còn có một hướng tiếp cận gián tiếp hơn – đó chính là tác động lên thần kinh để sinh ra các hormone “hạnh phúc” như: endorphin, serotonin, dopamine, oxytocin,… từ việc chúng ta (hay làn da chúng ta) cảm giác “hạnh phúc” thì nó cũng thúc đẩy hàng loạt phản ứng phức tạp dẫn đến một biểu hiện da rạng rỡ, mịn màng hơn, cân bằng độ ẩm, điều tiết dầu,… Đương nhiên, các tác động này không mạnh mẽ như các dạng thuốc điều trị chuyên biệt, nó rất nhẹ nhàng và từ từ, do đó, cũng an toàn hơn, không cần kê đơn của bác sĩ.
Đại diện cho nhóm thành phần này là các hoạt chất trong reGenerative masque và Green Ageing All New sắp tới.
Hay một thử nghiệm tại M’ khá thú vị là loạt hoạt chất chiết xuất từ dầu cây trà tăng cường biểu hiện của các gene liên quan đến melatonin và khôi phục khả năng chống oxy hóa để cải thiện quá trình tái tạo da vào ban đêm và sửa chữa tổn thương hàng ngày cho làn da trẻ hóa, hồi sinh và khỏe mạnh hơn. Hoạt chất này thì hoạt động theo cặp với chiết xuất từ lavandin (một loài thực vật lai giữa lavender thường và lavender rộng lá), kích thích sản xuất melatonin bởi các tế bào da để đồng bộ hóa lại nhịp sinh học của da và nạp năng lượng cho hệ thống bảo vệ da để có vẻ ngoài rạng rỡ và thoải mái hơn. Tóm gọn là “cặp đôi hoàn cảnh” tác động vào giấc ngủ của chúng ta, cải thiện khả năng miễn dịch và tái tạo da – hai quá trình bị ảnh hưởng nhiều nhất bởi rối loạn giấc ngủ, cái này quốc tế gọi là beauty sleep.
Nói chung là trong những năm qua, một số lượng lớn các thành phần chức năng - chẳng hạn như peptide mô phỏng sinh học, một số chất chiết xuất từ thực vật có thể thực hiện các hoạt động điều hòa thần kinh đã được phát triển. Ở trên chỉ là một vài ví dụ tại M’ để minh hoạ, ngoài ra còn rải rác trong Teflon, reBeauty, Aurum,… kha khá thành phần cũng có tác động ít/nhiều đến thần kinh để mang lại lợi ích cho làn da như giảm nhiệt, giảm kích ứng, làm dịu da.
Nghe cũng đơn giản, nhưng thực ra khái niệm neuro-cosmetic cũng rất dễ bị hiểu lầm và gán mác sai lầm. Neuro-cosmetic chỉ là khái niệm dành cho các chất dẫn truyền thần kinh và kích thích tố thần kinh được sản xuất và giải phóng tại chỗ bởi các tế bào da cụ thể, tác động lên các vùng da; khác hoàn toàn với khái niệm về những chất dẫn truyền thần kinh được sản xuất ở cấp độ hệ thống thần kinh trung ương - nó liên quan đến dược lý tâm thần rồi. Chúng tôi sẽ không đi sâu vào đây, vì nó khá phức tạp và cũng không cần thiết.
“Dấu vết” của M’Lalin và Well-being Beauty tại In-Cosmetic Global Barcelona
Một trong những xu hướng lớn nhất của thế giới trong thời điểm này, đặc biệt là sau đại dịch, đó chính là hướng đến sự hạnh phúc. Đại dịch vừa rồi như một hồi chuông cảnh tỉnh loài người, nhắc nhở chúng ta lại khái niệm hạnh phúc.
Trong mọi lĩnh vực, từ “hạnh phúc” được nhắc đi nhắc lại, bùng nổ một cách mạnh mẽ: làm việc hạnh phúc, nghỉ ngơi hạnh phúc, giải trí hạnh phúc,… và đương nhiên là cả “làm đẹp hạnh phúc”.
Neuro-cosmetic cũng là một phần quan trọng trong xu hướng này, ngoài việc chúng ta cảm nhận sự hạnh phúc bởi hệ thần kinh trung ương thì việc mỗi tế bào da “cảm nhận” sự hạnh phúc cũng quan trọng không kém. Ngày càng nhiều nghiên cứu cho thấy sự liên quan mật thiết giữa các yếu tố thần kinh và những biểu hiện trên da. Đây được xem như một hướng tiếp cận đi từ gốc rễ, chứ không đơn thuần là xử lý những gì đã biểu hiện lên bề mặt, đã được thể hiện ra bên ngoài rồi.
Đương nhiên, chúng ta sẽ phối kết hợp nhuần nhuyễn giữa những hướng tiếp cận truyền thống và những con đường mới như thế này, tạo ra sự thay đổi toàn diện, chứ không hề phủ nhận đi những gì đã được chứng minh hàng nhiều năm qua.
Tất cả những yếu tố kỹ thuật, cho đến những yếu tố tâm lý, môi trường, dinh dưỡng sẽ tạo nên một giải pháp tổng thể - mà chúng mình vẫn gọi là GREEN AGEING!
Tóm lại, đây là một hướng đi rất mới so với bề dày phát triển của ngành mỹ phẩm, tuy nhiên, tiềm năng to lớn mà neuro-cosmetic mang lại cũng không thể đánh giá thấp, đặc biệt là trong xã hội hiện nay, có quá nhiều yếu tố có thể gây stress từ hệ thần kinh trung ương cho đến stress tế bào da. Việc can thiệp vào các tác động này là một chủ đề rất hot và trendy ở tất cả các hội nghị khoa học, triển lãm công nghệ, hay thậm chí là ở những câu chuyện bên lề của giới R&D – và hiển nhiên, vì hot như thế, trend như thế, mới như thế, công nghệ như thế nên cái giá phải trả cho nó không hề thấp, bởi nó tốn kém từ khâu nguyên liệu, từ khâu nghiên cứu, từ khâu sản xuất, từ khâu marketing để giới thiệu một khái niệm hoàn toàn mới. Nếu chúng ta có đủ điều kiện kinh tế thì đây cũng là một hướng tiếp cận đáng trải nghiệm.
Còn giả như bạn không dư dả về mặt kinh tế để sử dụng các sản phẩm công nghệ cao này, hoặc bạn vẫn sử dụng, nhưng muốn hiệu quả còn vượt bậc hơn – thì chúng ta hãy cùngquay lại đoạn mà M' đề cập về sự nhầm lẫn giữa neuro-cosmetic và các tác động lên hệ thần kinh trung ương.
Ngoài các chất dẫn truyền thần kinh và kích thích tố thần kinh được sản xuất và giải phóng tại chỗ bởi các tế bào da thì chúng ta hoàn toàn có nhiều cách tác động lành mạnh lên hệ thần kinh trung ương để giải phóng endorphin, serotonin, dopamine, oxytocin,… mà?
Một cái ôm với người thân gia đình, một bữa ăn ngon miệng với người ấy, một quyển sách hay, một buổi tản bộ thong thả, một buổi chăm vườn, một giấc ngủ ngon,… hay kể cả một khoảng thời gian ngồi thiền có làm bạn hạnh phúc hơn, thoải mái hơn, rồi từ đó làn da trở nên rạng rỡ hơn, sáng hơn, căng mịn hơn?
"Đây cũng chính là một “phương pháp bổ trợ” mà cá nhân Vy vẫn luôn thực hiện từ nhiều năm qua, cho dù bận đến mấy, áp lực công việc đến mấy, thì những THỜI GIAN GIÁ TRỊ cho bản thân luôn là ưu tiên hàng đầu để có một sự chăm sóc toàn diện."
Vy tin chắc rằng, với lối sống biết hạnh phúc, kết hợp với dinh dưỡng tốt, sản phẩm chăm sóc da khoa học thì ai cũng xứng đáng và hiển nhiên sở hữu một làn da như mong ước. Hãy tận hưởng từng phút giây sống, hạnh phúc từng phút giây sống – ngay từ bây giờ, chứ đừng đi tìm kiếm, phấn đấu ở đâu xa. Hạnh phúc là hành trình chứ đâu phải đích đến, nhỉ!
Và một lần nữa, Vy đồng ý rằng: “𝐇𝐨𝐰 𝐰𝐞 𝐟𝐞𝐞𝐥 𝐢𝐧𝐬𝐢𝐝𝐞 𝐢𝐬 𝐫𝐞𝐟𝐥𝐞𝐜𝐭𝐞𝐝 𝐛𝐲 𝐡𝐨𝐰 𝐰𝐞 𝐥𝐨𝐨𝐤 𝐨𝐮𝐭𝐬𝐢𝐝𝐞.”
Comments